Ryczałt wybrany przelewem – korzystna zmiana podejścia fiskusa

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest uproszczoną formą opodatkowania działalności gospodarczej. Podstawę opodatkowania stanowi osiągnięty przychód po uwzględnieniu przysługujących odliczeń. W rozliczeniach podatkowych nie uwzględnia się jednak kosztów uzyskania przychodu, dlatego ryczałt wybierany jest przez podatników, którzy nie ponoszą wysokich wydatków związanych z prowadzoną działalnością. Ryczałt pozwala prowadzić także uproszczoną księgowość (ewidencję przychodów) a stawki podatku wynoszą od 2% do 17% zależnie od specyfiki źródła przychodu.

W ostatnich latach wielu przedsiębiorców decydowało się na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – szczególnie po reformach Polskiego Ładu. Niższe stawki podatku dochodowego i uproszczona księgowość zachęcały do zmiany formy opodatkowania. Problem pojawiał się jednak na etapie zgłoszenia tej decyzji (deklarację można składać za pomocą oświadczenia do naczelnika US lub we wniosku o aktualizację wpisu w CEIDG).

System CEIDG często błędnie przetwarzał dane i nie rejestrował wyboru ryczałtu. Podatnicy – przekonani, że wszystko jest w porządku – wpłacali zaliczki na podatek jak ryczałtowcy. Po czasie, często przy okazji kontroli, dowiadywali się, że urząd traktuje ich jako firmy opodatkowane według skali podatkowej (12/32%), z obowiązkiem zapłaty nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych „zaległości”.

Warto jednak podkreślić, że nie tylko błędy systemowe były źródłem problemu. Część podatników zwyczajnie zapominała o złożeniu oświadczenia w ustawowym terminie, zakładając, że wybór formy opodatkowania zostanie automatycznie zarejestrowany przez CEIDG lub że sam fakt opłacania zaliczek według zasad ryczałtu jest wystarczający. W praktyce prowadziło to do analogicznych konsekwencji – czyli zakwestionowania prawa do ryczałtu i konieczności zapłaty podatku według skali wraz z odsetkami.

Przełom: przelew z odpowiednim tytułem = skuteczny wybór

Kluczowym bodźcem napędowym do zmian interpretacji w korzystnym dla podatników kierunku było orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 lutego 2024 r. (sygn. II FSK 710/21), które potwierdziło, że wybór formy opodatkowania może być dokonany także przelewem, o ile z tytułu przelewu wynika jednoznacznie, jakiego podatku dotyczy wpłata. Pomimo tego dyrektor KAS, nadal wydawał interpretacje indywidualne niekorzystne dla podatników.

Wszystko się zmieniło, kiedy szef KAS, 19 marca bieżącego roku oficjalnie zmienił wcześniej wydaną interpretację indywidualną z czerwca 2024 roku (nr zmienionej interpretacji DOP3.8220.3.2025.HTCE). Uznano, że brak wzoru oświadczenia nie przesądza o jego nieskuteczności – liczy się treść, a nie forma. Jeśli z przelewu wynika, że podatnik wybrał np. ryczałt, to taki przelew uznaje się za skuteczne oświadczenie – pod warunkiem, że został wykonany w ustawowym terminie.

A co z ryczałtem kwartalnym?

Przypomnijmy, że podatnicy mogą także płacić ryczałt kwartalnie o ile spełniają warunek przychodów poniżej 200 tys. Euro w poprzednim roku podatkowym albo rozpoczynają działalność opodatkowaną ryczałtem.
Niestety podatnicy rozliczający się kwartalnie za pomocą ryczałtu nadal pozostają poza ochroną wynikającą z nowej interpretacji.

Dlaczego? Bo mimo że mają prawo do kwartalnych zaliczek, ich pierwsza zapłata podatku przypada dopiero w kwietniu. Tymczasem termin na wybór formy opodatkowania mija 20 lutego (jeśli pierwszy przychód osiągnięto w styczniu) – wynika to z faktu, że podatnik ma prawo do wyboru formy opodatkowania do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnięto pierwsze przychody.

To oznacza, że przelew z formularza „PPE” wykonany np. 18 kwietnia jest już po terminie i nie może być uznany za skuteczny wybór formy opodatkowania. W efekcie – mimo że podatnik działał w dobrej wierze – ryzykuje, że urząd nakaże zapłatę podatku według skali.

Czy deklaracja ZUS DRA może pomóc?

Niestety, również nie. Choć przedsiębiorcy składają deklarację ZUS DRA za styczeń (do 20 lutego), w której wskazują formę opodatkowania i podstawę składki zdrowotnej, a także wypłacone świadczenia to zgodnie z przepisami, oświadczenie o wyborze formy opodatkowania należy złożyć do naczelnika urzędu skarbowego, a nie do ZUS.

Podobnie, wybór kwartalnego sposobu rozliczania ryczałtu (wskazywany w rocznym zeznaniu) nie jest równoznaczny z wyborem formy opodatkowania.

Na co trzeba uważać w praktyce?

✅ Jeśli pierwszy przychód osiągnięto w styczniu – czas na wybór opodatkowania mija 20 lutego.

✅ Jeżeli przelew PPE (zaliczki na podatek) zostanie wykonany do tej daty, z odpowiednim tytułem – np. „Ryczałt za styczeń” – będzie uznany za skuteczny wybór ryczałtu.

❌ Ryczałt kwartalny – pierwszy przelew w kwietniu jest zbyt późny, by zastąpić pisemne oświadczenie.

❌ Zgłoszenie w CEIDG może być niewystarczające – warto zweryfikować, czy urząd rzeczywiście zarejestrował wybór.

Wnioski

Z pozoru techniczna zmiana – jaką jest uznanie przelewu za skuteczne oświadczenie – rozwiązuje realny problem tysięcy przedsiębiorców. Wreszcie podatnicy mogą działać bez obawy, że system CEIDG zawiedzie, a skutki błędu poniosą oni sami.

Ale jednocześnie – nie jest to rozwiązanie uniwersalne. Podatnicy korzystający z kwartalnego ryczałtu wciąż są w trudnej pozycji i powinni składać oświadczenia pisemnie – najlepiej w formie papierowej lub elektronicznej przez e-Urząd Skarbowy – do 20 lutego.