Ulga na działalność badawczo-rozwojową

Ulga na działalność badawczo-rozwojową (B+R) to funkcjonująca od 8 lat zachęta dla przedsiębiorców do wprowadzania innowacji w swoich przedsiębiorstwach. Poniższy artykuł ma celu przybliżenie, co kryje się za terminem działalności badawczo-rozwojowej oraz jakie kroki powinien podjąć przedsiębiorca celem skorzystania z tytułowej ulgi.

Ulga (nie) tylko dla wybranych

Na rynku funkcjonuje wiele podmiotów, które pomimo prowadzenia działalności wpisującej się w definicję działalności badawczo-rozwojowej nie jest świadoma możliwości skorzystania z omawianej preferencji podatkowej. Wielu przedsiębiorców identyfikuje bowiem działalność badawczo-rozwojową jako zaawansowane procesy prowadzone w specjalistycznych ośrodkach badawczych.. Założenie to jest błędne, a powodem jest nieumiejętne zidentyfikowanie obszarów działalności, w których można odnaleźć działania wpisujące się we wskazaną niżej definicję działalności badawczo-rozwojowej. 

Pocieszającym jest jednak, iż świadomość istnienia ulgi wśród przedsiębiorców stale rośnie. Świadczy o tym fakt, że w 2020 roku liczba firm, które wykorzystały ulgę na prace badawczo-rozwojowe wzrosła o prawie 28% względem roku 2019. Dzięki uldze podatnicy CIT za 2020 rok odliczyli od podstawy opodatkowania 3.133.000.000,00 zł, a podatnicy PIT 503.000.000,00 zł.

Istota ulgi

Zastosowanie ulgi niejednokrotnie prowadzi do osiągnięcia bardzo dużych korzyści finansowych. Jej istota sprowadza się do możliwość odliczenia kosztów ponoszonych na działalność badawczo – rozwojową od podstawy opodatkowania. Ten sam koszt można więc wykorzystać dwukrotnie: w pierwszej kolejności jako koszt uzyskania przychodu, natomiast w drugiej kolejności poprzez odpisanie 100% lub 200% tego samego wydatku od podstawy opodatkowania, istotnie pomniejszając przy tym wysokość zobowiązania podatkowego.

Działalność badawczo-rozwojowa

Za działalność badawczo-rozwojową należy uznać działalność, która:

• obejmuje badania naukowe lub prace rozwojowe;
• ma twórczy charakter;
• jest systematyczna;
• ma na celu zwiększenie zasobów wiedzy oraz wykorzystania jej do tworzenia nowych zastosowań.

Pojęcia „badań naukowych” oraz „prac rozwojowych” na potrzeby ww. ulgi zostały zdefiniowane przez ustawodawcę w następujący sposób:

1. Badania naukowe obejmują:
   1. badania podstawowe – rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;
   2. badania aplikacyjne – rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności.
2. Prace rozwojowe to działalność obejmująca nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

Przykłady możliwego wykorzystania ulgi

Po lekturze ww. definicji działalności badawczo-rozwojowej nie powinno budzić wątpliwości, iż jest ona rozumiana w dość szeroki sposób. Nie musi dotyczyć zaawansowanych i rozbudowanych projektów, natomiast można ją odnaleźć w bardzo wielu firmach, które decydują się na wprowadzanie pewnych ulepszeń i usprawnień w ramach prowadzonej działalności. W najnowszych interpretacjach indywidualnych Krajowej Informacji Skarbowej potwierdzono możliwość skorzystania z ulgi między innymi:

• przedsiębiorcy produkującemu tekturę falistą, prowadzącemu działalność B+R w zakresie testowania nowych surowców, tworzeniu nowych receptur, opracowywaniu nowych narzędzi i form oraz technologii ich wytwarzania, ulepszaniu istniejących technologii, projektowaniu nowych układów graficznych;
• firmie zajmującej się obróbką metali i tworzyw sztucznych, tworzącej wyroby na indywidualne zlecenie klientów oraz projektującej oraz wprowadzającej ulepszenia do dotychczasowych produktów;
• firmie produkującej meble, opracowującej nowe rozwiązania wprowadzane do sprzedawanych produktów oraz poprawiającej funkcjonalność już oferowanych rozwiązań;
• przedsiębiorcy zajmującego się tworzeniem nowych gier planszowych i udoskonalaniem już istniejących;
• firmie wytwarzającej maszyny produkcyjne na indywidualne zamówienia klientów;
• firmie informatycznej zajmującej się tworzeniem nowych programów komputerowych.

Podsumowując – należałoby uznać, że większość firm tworzących nowe produkty/usługi lub ulepszające dotychczasowe albo też usprawniające procesy zachodzące w firmie, może skorzystać z omawianej ulgi. Biorąc natomiast pod uwagę, iż większość przedsiębiorstw w obecnej sytuacji rynkowej opracowuje nowe rozwiązania/produkty/usługi celem prześcignięcia rosnącej konkurencji – potencjał do skorzystania z ulgi jest olbrzymi.

Koszty kwalifikowane

Koszty kwalifikowane to koszty ponoszone w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, których wysokość bezpośrednio przekłada się na wysokość zwolnienia podatkowego. Do kosztów kwalifikujących się do objęcia ulgą B+R ustawodawca pozwala zaliczyć:

• koszty pracownicze związane stricte z realizacją działalności badawczo-rozwojowej;
• koszty nabycia materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową;
• nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych;
• ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmiot będący jednostką naukową, a także nabycie od takiego podmiotu wyników prowadzonych przez niego badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej.
• odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem;
• nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem;
• koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego.

Wysokość odliczenia

Wysokość odliczenia kosztów kwalifikowanych od podstawy opodatkowania wynosi co do zasady:

• 200% kosztów pracowniczych (wynagrodzenia z umowy o pracę, umowy zlecenie oraz umowy o dzieło – wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne);
• 100% pozostałych kosztów działalności B+R o których mowa powyżej

Jak łatwo zauważyć, w przypadku kosztów pracowniczych ulga jest szczególnie efektywna, pozwala bowiem ten sam wydatek rozliczyć de facto trzykrotnie – raz w kosztach uzyskania przychodów, a następnie poprzez odliczenie 200% tego wydatku od podstawy opodatkowania.

Wysokość potencjalnych korzyści – przykład

Metal Sp. z o.o. posiadająca status mikro przedsiębiorcy prowadzi działalność w zakresie obróbki metali. Głównym przedmiotem jej działalności jest tworzenie części oraz narzędzi dla branży produkcyjnej – pod indywidualne zamówienia klientów. Działalność ta ma charakter systematyczny i twórczy – spółka tworzy produkty nie występujące w obrocie gospodarczym, na podstawie stworzonej przez siebie dokumentacji projektowej. W ciągu roku spółka poniosła następujące koszty kwalifikowane:

• 300.000 – zatrudnienie 3 pracowników;
• 600.000 – nabycie materiałów i surowców;
• 50.000 – odpisy amortyzacyjne;
• 10.000 – nabycie sprzętu nie będącego środkiem trwałym

Zakładając, iż spółka poniosła ww. koszty w całości na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej, w ciągu roku podatkowego zaoszczędzi na podatkach 239.000,00 zł. 

Wysokość odliczenia od podstawy opodatkowania stanowi iloczyn kosztu kwalifikowanego, procentu możliwego odliczenia kosztu oraz stawki podatku dochodowego. W przypadku kosztów pracowniczych, na potrzeby ustalenia ulgi należy wykonać następujące działanie:

300.000 x 200% x 19% = 114.000

Jak widać na powyższym przykładzie, w niewielkiej firmie, przy stosunkowo niedużych kosztach kwalifikowanych, oszczędność podatkowa jest znaczna. Korzyści rosną wraz ze wzrostem kosztów, tym samym w większych firmach mogą one sięgać wielu milionów złotych.

Jakie kroki podjąć celem skorzystania z Ulgi B+R?

Procedurę skorzystania z ulgi ująć można obrazowo w następujący sposób:

• Identyfikacja działalności B+R
• Identyfikacja kosztów kwalifikowanych
• Przygotowanie dokumentacji
• Rozliczenie ulgi w zeznaniu rocznycm

Ponadto, w celu zabezpieczenia interesów klienta zawsze zalecanym wystąpienie z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w przedmiocie możliwości korzystania z ulgi B+R.

W czym mym możemy pomóc?

W zakresie ulgi B+R przeprowadzamy Klientów przez cały etap jej wdrożenia, tj:

• Dokonujemy audytu działalności i oceniamy potencjał do wykorzystania ulgi;
• Występujemy z wnioskiem do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w celu uzyskania interpretacji indywidualnej;
• Przygotowujemy dokumentację niezbędną do rozliczenia ulgi;
• Szkolimy pracowników oraz kierownictwo firmy w zakresie dokumentowania i rozliczania ulgi;
• Wspieramy w sporządzeniu rocznego zeznania podatkowego;
• Reprezentujemy w postępowaniach kontrolnych.

Podsumowanie ulgi B+R